Hıdrellez nedir, nasıl kutlanır?
Orta Asya’da, Ortadoğu’da, Balkanlarda ve Anadolu’da asırlardır kutlanan Hıdırellez Türk dünyasının da mevsimlik bayramlarından biridir. 6 Mayıs günü yani Hıdırellez aynı zamanda yazın başlangıcını da simgeler. Hıdırellez nedir, ne anlama gelir? Hıdrellez kelimesi Ruz-ı Hızır yani Hızır günü anlamına gelmektedir. İnanışa göre Hızır ve İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gündür. Miladi Takvime göre 6 Mayıs, Rumi Takvime göre de 23 Nisan Hıdrellez’dir. Yurdumuzda Hıdrellez bu gece yani 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gecede kutlanır. 6 Mayıs günü ayrıca Rum Ortodokslar tarafından “Aya Yorgi”, Katolikler tarafından da “Aziz George” günü olarak kutlanmaktadır.
Hızır Kimdir?
Hızır yaşam suyunu içerek ölümsüzlüğe ulaşmış ve bahar günlerinde darda kalanlara bolluk, sağlık dağıtan, yardımcı olan bir ermiş, kimine göre de bir peygamberdir. Bazılarına göre Hızır bir lakap bazılarına göre de Hızır ve Hz. İlyas’ın aynı kişiler olduğu düşünülür.
Hıdrellez dileği nasıl dilenir?
Hıdrellez gecesi ise Hızır’ın uğradığı yerlere ve dokunduğu şeylere feyiz ve bereket vereceği inancıyla çeşitli ritüeller uygulanır. Yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağızları açık bırakılır. Ev, bağ-bahçe, araba isteyen kimseler, Hıdrellez gecesi gül ağacının altına istediklerinin küçük bir modelini yaparlarsa Hızır’ın yardımıyla bunlara sahip olacaklarına inanırlar. Aynı zamanda dileklerini kırmızı kurdaleye bağlayıp gül ağacına asarlar. Bir yıl boyunca dileklerinin yerine gelmesini beklerler. Bazı kimseler de ateş yakıp, dilek dilerler. Ondan sonra yaktıkları ateşin üstünden atlarlar.
Hıdrellezde hayırlı kısmet arayan genç kızlar ve kadınlar için baht açma törenleri de oldukça yaygın olarak uygulanan geleneklerimizdendir. Bu törene İstanbul ve çevresinde “baht açma”, Denizli ve çevresinde “bahtiyar”,Yörük ve Türkmenlerde “mantıfar”, Balıkesir ve çevresinde “dağara yüzük atma”, Edirne ve çevresinde “niyet çıkarma”, Erzurum’da “mani çekme” adı verilir.
Hıdrellez nasıl kutlanır?
Hıdrellez kutlamaları Türkiye’de genel olarak yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe ya da yatırın yanında yapılmaktadır. Bu gibi yerlere bu nedenle halk arasında Hıdırlık da denir. Hıdrellez zamanı ilkbaharın taze bitkilerini ve taze kuzu eti ya da kuzu ciğeri yeme adeti vardır. İlkbaharın ilk kuzusu yenildiği zaman sağlık ve hastalıklarda şifa bulunacağına inanılır. Hıdrellez günü kırlardan çiçek veya ot toplayıp onları kaynattıktan sonra suyu içilirse bütün hastalıklara iyi geleceğine, bu su ile kırk gün yıkanılırsa gençleşip güzelleşileceğine inanılır.
